مرکز توسعه کسب و کارهای دریایی (دانشگاه صنعتی امیرکبیر)

اهمیت تدوین رده‌بندی ملی اقتصاد دریامحور

سیاست‌های کلی توسعه دریامحور به عنوان یکی از راهبردهای کلیدی جمهوری اسلامی ایران در مسیر توسعه و پیشرفت، در آبانماه 1402 (نوامبر 2023) ابلاغ شد. تخمین اندازه اقتصاد دریامحور برای برنامه‌ریزی و پایش توسعه دریامحور امری ضروری است. برای تخمین اندازه اقتصاد دریامحور، یک رده‌بندی جامع و استاندارد لازم است تا بتوان مشخص کرد که رشد و افول اقتصاد دریامحور در چه قسمت‌هایی و با چه نرخ‌هایی اتفاق می‌افتد و چگونه می‌توان اندازه آن را بزرگتر کرد. همچنین تشابه این رده‌بندی با استانداردهای جهانیاین مزیت را خواهد داشت که بتوان وضعیت کشور ایران را با سایر کشورها مقایسه کرد. از طرفی رده‌بندی‌های موجود یکسان نیستند و به عنوان مثال ایالات متحده آمریکا اقتصاد دریامحور را در شش بخش و انگلستان در 18 بخش رده‌بندی می‌کند. بنابراین برای رده‌بندی اقتصاد دریامحور و صنایع دریایی مناسب است که تحقیقاتی انجام شود و یک استاندارد ملی در این زمینه تهیه شود که بیشترین تناسب را با نیاز کشور ایران و بیشترین تشابه را با سایر رده‌بندی‌ها داشته باشد. در ادامه برخی از رده‌بندی‌های موجود نمایش داده شده است.

توسعه رده‌بندی ملی متناسب با ظرفیت‌ها و فرصت‌های توسعه در هر کشوری تعیین می‌شود. برای اینکه رده‌بندی ملی بتواند در مقیاس جهانی امکان مقایسه با دیگر کشورها را فراهم کند، می‌تواند چندلایه و سلسله‌مراتبی باشد. بطوری که بتوان در لایه‌های جزئی‌تر آن را با سایر رده‌بندی‌های موجود انطباق داد.

با توجه به قدمت صنایعی نظیر کشتی‌سازی، شیلات، کشتیرانی، نفت و گاز فراساحل و گردشگری در کشور ایران، این بخش‌ها هر یک به عنوان یک گروه می‌توانند در نظر گرفته شوند و لایه‌های پایین‌تر جزئیات رده‌بندی در هر گروه را مشخص کند. اما باید توجه داشت که فرصت‌های زیادی در اقتصاد دریامحور وجود دارند که در این گروه‌ها نیستند و چون ساختار و نهاد حامی توسعه در آن بخش وجود نداشته است مغفول مانده باشد. پیدا کردن این ظرفیت‌ها و جانمایی آنها در رده‌بندی ملی و متعاقباً پیگیری شاخص‌های توسعه در آن بخش‌ها یکی از کارکردهای مهم رده‌بندی ملی توسعه دریامحور است.